Cultuur versterken ondanks of dankzij corona?

Cultuur als ordening van chaos
Ik leerde van de Corporate Antropologie een andere definitie van cultuur. Namelijk “cultuur is ordening van chaos”. Gisteren werd ik daaraan herinnerd. En het gaf me in deze periode van verwarring opeens ongelofelijk veel energie. Want als er weinig meer vanzelfsprekend is kúnnen we de chaos werkelijk opnieuw ordenen. Waarderen wat deze crisis ons aan mooie dingen brengt. Afwerpen wat belemmert. En dat behouden wat ons fundament is gebleken. Opnieuw bouwen.

Maar hoe? Als we niet weten hoe lang het duurt en wat het nieuwe normaal wordt?

Nou, gewoon :-) Zoals je altijd aan cultuur bouwt. Stapje voor stapje. Met veel kleine en verschillende dingen. En ín het dagelijkse werk, niet eromheen. Wij hebben ook echt niet alle antwoorden pasklaar. Maar we hebben wel wat tips.

Omarmen, afstoten, behouden
Never waste a good crisis past hier ook. Wij bij Vannimwegen leren in sneltreinvaart anders werken. Met elkaar en met onze klanten. We zien hetzelfde gebeuren bij die klanten. Digitale vaardigheden gaan met sprongen vooruit. Al het ingeburgerde overleg wordt tegen het licht gehouden: is het nodig? En moet het echt zo lang duren? Video-overleg duurt meestal korter dan de normale vergaderingen. Meer mensen zijn op tijd. Terwijl op de achtergrond partners en kinderen hun eigen werk doen blijken we in onze eigen huiselijke kantoortuin best goed te kunnen multitasken. Prioriteren en keuzes maken lijkt makkelijker geworden. De hoofdzaken eerst, de bijzaken even niet. Er is meer werktijd door minder reistijd. Tegelijkertijd is de belasting van ‘thuis’ groter, het energiebeslag anders en is er begrip als werk wat minder snel af komt.

Sta met elkaar, bijvoorbeeld videobellend in teamverband, bewust stil bij:

1. Wat positief is veranderd. Wat hebben de afgelopen weken jullie gebracht? Wat was eigenlijk wel prettig, of heel leuk? Welke veranderingen zou je ook in het ‘nieuwe normaal’ willen terugzien?
2. Welke gewoonten hebben jullie nu losgelaten en zou je ook straks niet meer terug willen?
3. Wat waardeer je aan en met elkaar? Wat kan er nu niet meer wat je wél heel graag terug wilt? Wat zijn eigenlijk de basis(voor)waarden voor jullie onderlinge samenwerking en verbinding?

Werk en welzijn
We conferencecallen en videobellen ons nu een slag in de rondte. Het is een behoorlijk efficiënte en effectieve manier van vergaderen. We ontdekken brainstorm- en breakoutmogelijkheden, delen documenten en presentaties, stellen achtergrondfoto’s in en concentreren ons dwars door de haperende wifi zo goed mogelijk op de etherdiscipline. Met het werk gaat het best goed.

Maar hoe is het met het welzijn? Wees daar samen alert op. Zorg, in ieder geval als leidinggevende, voor één op één contact en vraag je collega’s naar hoe het met ze gaat. Niet alleen in het werk, maar vraag juist ook naar de gezondheid, het gezin, de familie, de stress, de ontspanning. Is het te druk, of misschien te eenzaam? Zijn er geldzorgen, sterfgevallen of andere ontwrichtingen? Of is er iets te vieren? Kortom; luister en heb aandacht voor elkaar.

Voorbeeldfunctie
Altijd belangrijk voor leiders en leidinggevenden en dus ook nu: voorbeeldgedrag. Houd jezelf aan de afspraken en voorschriften die voor het hele bedrijf en voor de samenleving gelden. Dat klinkt simpel, maar ik hoor helaas ook veel voorbeelden van het tegenovergestelde. Waak voor de fysieke en geestelijke gezondheid van medewerkers én van jezelf. Zorg voor heldere keuzes en prioriteiten en draag die uit. Als je van je collega’s niet het uiterste vraagt in deze tijd, wees dan ook mild voor jezelf. (Als je wél het uiterste van ze vraagt, vraag je dan af of dat echt nodig is).

Rituelen
Elke organisatie en elk team heeft rituelen. De weekstart, de maandborrel, trakteren bij verjaardagen, de donderdag-lunch-met-kibbeling, de koffiepauze, de lunchwandeling. Kijk of je één of meer van deze rituelen toch – maar misschien op een andere manier – kunt laten plaatsvinden. Stimuleer medewerkers om ook zelf na te denken over hoe ze hun gezamenlijke gewoonte nu anders kunnen vormgeven.

Van nu naar straks
Het is zinvol om alvast na te denken over ‘straks’. Als maatregelen worden versoepeld. Als we nog heel lang anderhalve meter afstand moeten houden. Welke fysieke en technische faciliteiten en aanpassingen zijn nodig? Maar misschien wel belangrijker: welke nieuwe omgangsvormen? Hoe worden we, na een periode van afstand en verschillende ervaringen, zorgen en belevingen, weer ‘heel’? Hoe bereiden we mensen voor op terugkeer? Hoe geven we eventuele rouw en burn- of bore-outs een plek? Hoe gaan we van crisismanagement en noodgedwongen directieve leiding weer terug naar coachend en situationeel leiderschap of zelfsturing? Wat zijn straks weer de hoofdzaken en prioriteiten? Bereid je voor. Met de kennis en het voorstellingsvermogen van nu. En met steeds voortschrijdend inzicht naarmate we dichter bij ‘straks’ komen. Stapje voor stapje.

Sterker dankzij corona
Met elkaar door een crisis komen verbindt. En het relativeert. We doen allemaal ons best. We moeten allemaal in zekere zin afwachten. Maar we zijn niet verdwaald. We zijn hier. Tel vooral de zegeningen en wees lief voor elkaar en jezelf.