Meer weten?
John vertelt je er graag meer over
06 20 53 37 83
Zin en onzin van een kaderbrief in de aanloop naar een nieuwe begroting
De nadelen van traditioneel begroten: tijd voor een nieuwe koers in de corporatiesector
In de zorgsector zetten ze per 2027 een opvallende stap: het traditionele jaarlijkse begroten wordt afgeschaft. Zorgorganisaties stappen verplicht over op rolling forecasting, waarbij ze per kwartaal prognosticeren op basis van actuele data. Deze ontwikkeling roept de vraag op: is het traditionele begrotingsproces zoals woningcorporaties gebruiken nog wel van deze tijd?
21 mei 2025
Een log en arbeidsintensief proces
De huidige manier van begroten is zwaar en tijdrovend. Het proces begint vaak al in het voorjaar, zodat de begroting tegen het einde van het jaar gereed is. Maar zodra het nieuwe jaar aanvangt, is de werkelijkheid alweer veranderd. In de begroting is bijvoorbeeld al gerekend met een huurverhoging, maar als er in het nieuwe jaar onverwacht een besluit uit Den Haag komt dat die verhoging toch niet doorgaat, valt de hele financiële onderbouwing weg. Nieuwbouwplannen en renovatieambities kunnen daarmee direct op de tocht komen staan. Dit leidt tot eindeloze toelichtingen en verklaringen waarom “het niet helemaal liep zoals begroot”. Het voelt als een jaarlijkse rituele dans, waarvan de uitkomst vaak maar tijdelijk houdbaar is. Maar tijdens dit proces lijkt het wel of de medewerkers van de corporatie ervan uitgaan dat dit de werkelijkheid is en dat de toekomst maakbaar is.
Ricardo Semler: van voorspellen naar vertrouwen
De Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler – bekend van zijn boeken 'Maverick' en 'Semco-stijl' – pleitte al decennia geleden voor het loslaten van starre structuren en het omarmen van vertrouwen, transparantie en wendbaarheid in organisaties. In zijn filosofie past een traditionele begroting nauwelijks. Waarom maanden investeren in een document dat vrijwel zeker niet standhoudt, als je ook adaptief kunt sturen?
Semler’s gedachtegoed nodigt uit tot het heroverwegen van control- en governanceprocessen: minder top-down controle, meer autonomie en verantwoordelijkheid op de werkvloer. Voor wie extra inspiratie zoekt over hoe dit in de praktijk kan werken, zijn 'Maverick' en 'Semco-stijl' aanraders.
Rolling forecasting: anticiperen in plaats van corrigeren
Het idee van rolling forecasting sluit hier naadloos op aan. In plaats van één vast moment van begroten per jaar, werk je continu aan een actuele prognose. In de zorgsector betekent dit vanaf 2027:
✅ Elk kwartaal een nieuwe prognose op basis van real-time cijfers
✅ Minder verspilling van tijd en energie aan verouderde aannames
✅ Meer ruimte om bij te sturen op actuele ontwikkelingen
Hoewel het in de uitvoering een cultuuromslag vraagt, levert het uiteindelijk een veel wendbaardere en veerkrachtigere organisatie op.
Beyond budgeting: sturen op échte prestaties
Een andere interessante benadering komt uit Scandinavië: Beyond budgeting. Deze filosofie pleit voor het loslaten van het jaarlijkse budget als stuurmiddel. In plaats daarvan richt je je op dynamische sturing, met meer nadruk op waarden, vertrouwen en werkelijke prestaties. Een grote Noorse bank werkt al jaren volgens deze principes.
Conclusie: tijd om het begrotingsdenken te herzien
De vraag is niet of traditionele begrotingen werken, maar hoeveel waarde ze nog toevoegen in een snel veranderende wereld. Wat kunnen we leren van de zorg, van vernieuwende banken, of van visionairs zoals Ricardo Semler?
Misschien moeten we stoppen met het perfectioneren van een systeem dat niet meer past en beginnen met bouwen aan een manier van sturen die echt toekomstbestendig is.
John Lambrechts