Zin en onzin van een kaderbrief in de aanloop naar een nieuwe begroting

In de turbulente wereld van begrotingen en financiële planningen speelt de kaderbrief een belangrijke rol. Deze brief, die vaak aan het begin van het begrotingsproces wordt opgesteld, dient als een soort leidraad voor de verdere ontwikkeling van de begroting. Maar hoe zinvol is deze kaderbrief werkelijk? Is het een noodzakelijk instrument of slechts een bureaucratische formaliteit? In dit artikel duiken we dieper in de zin en onzin van de kaderbrief in de aanloop naar een nieuwe begroting.

21 mei 2025

Wat is een kaderbrief?
In een kaderbrief of kadernota worden veelal de uitgangspunten, prioriteiten en financiële kaders voor de komende begrotingsperiode vastgesteld. Het bevat vaak prognoses van inkomsten en uitgaven, evenals beleidsdoelstellingen en strategische richtlijnen.

Zin van een kaderbrief
Er zijn verschillende redenen waarom een kaderbrief als zinvol wordt beschouwd:

  1. Richting en focus
    Een kaderbrief biedt duidelijke richtlijnen en prioriteiten voor de opstellers van de begroting. Dit helpt om de focus te behouden en zorgt ervoor dat iedereen binnen de organisatie dezelfde doelstellingen nastreeft.
  2. Transparantie en verantwoording
    Door het vastleggen van financiële kaders en beleidsdoelstellingen in een kaderbrief, wordt het begrotingsproces transparanter. Dit draagt bij aan de verantwoording binnen de organisatie en naar externe belanghebbenden.
  3. Vroegtijdige probleemidentificatie
    Een goed opgestelde kaderbrief kan potentiële problemen en uitdagingen vroegtijdig signaleren. Dit stelt de organisatie in staat om proactief maatregelen te nemen om deze problemen aan te pakken. Benchmarking, bijvoorbeeld via de Aedes benchmark, kan hierbij helpen. Zo kan de constatering dat een lage klanttevredenheid die gepaard gaat met relatief hoge bedrijfslasten een aanleiding zijn om in te grijpen.
  4. Samenhang en consistentie
    De kaderbrief zorgt voor samenhang en consistentie in de begrotingscyclus. Het biedt een raamwerk waarbinnen de begroting moet worden ontwikkeld, wat helpt om ad-hoc beslissingen en willekeur te voorkomen.

Onzin van een kaderbrief
Ondanks de potentiële voordelen, zijn er ook kritische geluiden over de effectiviteit en noodzaak van een kaderbrief:

  1. Bureaucratische formaliteit
    Te vaak blijft de kaderbrief slechts een bureaucratische formaliteit die weinig toevoegt aan de daadwerkelijke begrotingsbeslissingen. Het opstellen van de brief kan veel tijd en middelen vergen, zonder dat dit leidt tot significante verbeteringen in het eindresultaat.
  2. Gebrek aan flexibiliteit
    Een kaderbrief kan de organisatie beperken in haar vermogen om flexibel en snel te reageren op veranderende omstandigheden. De vastgezette financiële kaders en beleidsdoelstellingen kunnen als een keurslijf werken, waardoor innovatieve en creatieve oplossingen worden ontmoedigd.
  3. Schijnzekerheid
    Hoewel de kaderbrief bedoeld is om voorspelbaarheid en zekerheid te bieden, kan het een vals gevoel van veiligheid creëren. De toekomst is per definitie onzeker, en het blindelings vertrouwen op de aannames in de kaderbrief kan riskant zijn.

Conclusie
Of een kaderbrief zinvol of zinloos is, hangt grotendeels af van de manier waarop deze wordt opgesteld en gebruikt. Een goed doordachte en realistische kaderbrief kan een waardevol hulpmiddel zijn, terwijl een slecht uitgevoerde brief weinig meer is dan papierwerk. De uitdaging is om kritisch te bekijken hoe de kaderbrief optimaal kan worden ingezet door te streven naar een balans tussen richting geven en flexibiliteit behouden.

Door de onlangs aangekondigde huurbevriezing voor de jaren ’25 en ’26 worden corporaties gedwongen tot het maken van moeilijke keuzes. Stellen we onze ambities in het kader van de verduurzaming bij? Willen we het verkoopinstrument toch weer gaan benutten? Of kiezen we ervoor om de investeringsruimte vanuit de niet-DAEB tak aan te wenden ter ondersteuning van de opgave in het DAEB-segment? Zomaar een paar strategische keuzes die in een kaderbrief prima kunnen worden verwoord en daarmee richting geven aan de begroting voor het komende jaar. Neem gerust contact met ons op wanneer u hierover met ons van gedachten wilt wisselen.

Erwin Beltman

Meer weten?

Erwin vertelt je er graag meer over

06 17 83 81 84

e.beltman@vannimwegen.nl