Woongemeenschappen binnen corporatiebezit: een kans!

De woongemeenschap wint aan populariteit. Naast de bewoners zien ook andere partijen steeds vaker een oplossing in deze vorm van zelfbeheer. Zo heeft de gemeente Amsterdam onlangs haar ambitie gepresenteerd: 10% van de woningen in onze hoofdstad behoort over 20 jaar tot een wooncoöperatie. Maar wat kunnen we eigenlijk leren van bestaande woongemeenschappen?

19 november 2019

Laat ik eerst het verschil uitleggen tussen een woongemeenschap en een wooncoöperatie. Een woongemeenschap is een overkoepelende term voor projecten van woningen waarbij bewoners tenminste één gemeenschappelijke ruimte delen en zij gezamenlijk verantwoordelijkheid voor het project dragen. Een wooncoöperatie, zoals genoemd in de Woningwet, is de woonvereniging van de bewoners waarbij zij zelf verantwoordelijk zijn voor het beheer van hun woning en woonomgeving en bestaat uit een minimum van vijf woningen.

Sinds de komst van de wooncoöperatie in de Woningwet staat de woongemeenschap weer volledig op de kaart. Steeds meer bewoners kiezen ervoor om met elkaar hun woonomgeving vorm te geven. Vaak vanuit sociale, ecologische, financiële en praktische beweegredenen.

Met de komst van de Woningwet zijn woningcorporaties verplicht actief mee te werken aan de vorming van een wooncoöperatie als huurders met dit verzoek komen.

Aansluitend bij het idee van de wooncoöperatie, zoals bedoeld in de Woningwet, zullen bewoners met hun initiatief steeds vaker aankloppen bij woningcorporaties. Er wordt namelijk vanuit gegaan dat wooncoöperaties kunnen ontstaan wanneer huurders zich verenigen en de corporatie vraagt mee te werken aan de totstandkoming van een wooncoöperatie. Daarbij zijn er twee richtingen denkbaar; de bewoners willen met een vereniging het volledig eigendom verkrijgen, de koop- of huurcoöperatie. Of de bewoners wensen bepaalde taken over te nemen maar blijven huren, de beheercoöperatie.

Woongemeenschap: vele vormen
Hoewel de wooncoöperatie een nieuw begrip is, in de Woningwet bestaat het concept van woongemeenschappen al vele jaren, ook binnen corporatiebezit. De vorm van deze woongemeenschappen is erg verschillend. Soms gaat het om een gemeenschappelijke ruimte die bewoners beheren of hebben bewoners een recht van coöptatie bij mutaties binnen het complex. Een andere keer nemen de bewoners bijna alle onderhoud- en beheertaken over van de woningcorporatie en is er sprake van intermediaire verhuur.

Ondanks dat veel corporaties al woongemeenschappen in hun bezit hebben lijkt deze vergaande vorm van zelfbeheer corporaties en andere stakeholders nog maar al te vaak af te schrikken.

Veel gehoorde vragen zijn bijvoorbeeld: ‘Kunnen die huurders dat zelf wel?’, ‘Waar blijf ik als corporatiemedewerker/professional in het geheel?’, ‘Houden we nog voldoende controle?’ en ’Verliezen we geen maatschappelijk kapitaal hierdoor?’ Allemaal terechte vragen.

Kenmerken succesvol zelfbeheerproject
Maar als we even rondkijken blijken er al enkele honderden woongemeenschappen in corporatiebezit te zijn. Belangrijke projecten waaruit we lering kunnen trekken. Wij zien bij zowel bestaande projecten als nieuwe initiatieven veel potentie onder bewoners. Ze zijn vaak sociaal, leergierig, enthousiast, niet vies van zelfwerkzaamheid en goed georganiseerd. Belangrijke kenmerken voor een succesvol zelfbeheerproject.

Kansen voor de corporatie
Wij zien kansen om in samenwerking met bestaande woongemeenschappen binnen het eigen corporatiebezit de meerwaarde van de wooncoöperatie te ontdekken en een verdere strategie op te ontwikkelen voor nieuwe initiatieven.

Dit traject begint het beste met een kop koffie. Ga op een open manier het gesprek aan met elkaar. Bezoek de woongemeenschappen. Kijk wat hen drijft en wat er intern bij de woongemeenschap speelt. Je zult zien dat de doelstellingen van een gemeenschap vaak goed aansluiten bij de visie van een corporatie. Door jarenlange ervaring weten zij bovendien als geen ander waarom ze op een bepaalde manier opereren en wat de meerwaarde kan zijn voor een corporatie.

Ontwikkel samen beleid
Haal de huurders van deze gemeenschappen bij de corporatie binnen en vraag of ze mee willen denken met het ontwikkelen van beleid. Is dit lastig voor jou als corporatiemedewerker of bewoner van een woongemeenschap? Wij spreken de taal, van zowel corporaties als woongemeenschappen en helpen graag.

Warren van Hoof

Meer weten?

Warren vertelt je er graag meer over.

06 4169 5285

w.van.hoof@vannimwegen.nl