Meer weten?
Robert vertelt je er graag meer over
06 5323 3930
Verkiezingen - Grondbeleid met Erwin van der Krabben en Henri Schimmel
Participatie; focus op het hogere doel
Een amateur-filosofische bespiegeling op de juiste participatie.
22 september 2025
Als jongeman zocht ik meer wijsheid dan ik bezat, dus ging ik me verdiepen in filosofie.
Het goede leven: Plato, Aristoteles en Levinas
Ook als het gaat om de juiste vorm van participatie, vind ik houvast in het gedachtegoed van Plato, Aristoteles en Levinas. Het grote verschil tussen Plato (423-348 v.C) en zijn leerling Aristoteles (384-322 v.C) is dat Plato geloofde in een ideeënwereld die bereikt kon worden door zuiver denken, terwijl Aristoteles (arts van beroep) juist vond dat kennis en inzicht ontstond door zintuigelijke waarneming. Beide dachten na over hoe de (stads)staat het beste vormgegeven kon worden en het goede leven daarbinnen geleefd kon worden.
Direct maar de koppeling naar participatie: Geloof je in het hogere ideaal van het luisteren naar anderen? En dat dus deze stemmen gehoord moeten worden om met elkaar het goede leven te leiden? Ik wel. Waarom? Dan moet ik een andere filosoof erbij halen, Levinas (1906-1995), bekend om zijn inzichten over ‘het gelaat (gezicht) van de ander’. Als we de ander en diens behoeften en kwetsbaarheid niet meer zien en tot ons door laten dringen, is dit het begin van ontmenselijking en geweld. Zie je die kwetsbaarheid wel, is dit het begin van begrip en mededogen. Alleen daarom al is het belangrijk om steeds in contact te staan met de mensen waarvoor je werkt, zodat je kunt ervaren hoe jouw beslissingen impact hebben op hen.
Aristoteles is de grondlegger van de teleologie: De zoektocht naar het doel achter de dingen.
De praktijk
Het hogere doel van participatie is niet 70%, instemming, het vullen van een bestuur of het vormen van een vereniging. Het doel is dat we de ander zien. En dat we de woningzoekende, de huurder en de omwonende tot ons door laten dringen. Zodat we deze bij de keuzes die we maken op ons netvlies hebben staan. De nummer één klacht van deze mensen is dat zij zich juist niet gezien en gehoord voelen.
Kijk ik naar de praktijk van participatie, dan zie ik wat veel mensen zien: Het kost veel moeite om mensen te mobiliseren om, met name op beleidsmatige thema’s, mee te denken. Sommige corporaties waarderen de inzet, zien dat het redelijk loopt, zijn daar blij mee en laten het hoe het is. Ik zou willen aanmoedigen om naar hogere idealen te streven: Bredere samenstelling, meer representativiteit, hand in hand met meer ontlasting en ondersteuning door professionals. Met hoe meer mensen je de participatie draagt, hoe minder belasting dit per persoon is. Zo geven we samen de samenleving vorm. Bij Plato was het alleen de elite die zich druk zou moeten maken om de stadsstaat. Juist nu moeten we alle stemmen horen. Dat vraagt aanpassingsvermogen van de systeemwereld om het naar de leefwereld te brengen en daar zo veel mogelijk houden.
Hoe werkt dat?
Het is belangrijk dat we veel meer op de koffie gaan en laagdrempelige bijeenkomsten organiseren, waarin mensen op een prettige manier hun inbreng kunnen geven. Ik denk aan dialoogtafels, themabijeenkomsten met veel interactieve werkvormen en aan luisterpanels. De uitdaging hierbij is het vervolg. Wat leverde de bijeenkomst op? Wat heeft de corporatie ermee gedaan? En dat doe je vanzelf als je de ander tot je door laat dringen.
Robert de Heer