Succesvolle gebiedsontwikkeling Hamburg HafenCity

Dus het eerste dat opvalt is dat alle gebouwen voorzieningen hebben tegen dat hoge water. Het is redelijk voorspelbaar en dus kun je er op organiseren. Parkeergarages kunnen hermetisch worden gesloten, woningen en winkels in de plint zijn eveneens waterdicht. Je etalage wordt soms een zee-aquarium, verder niets aan de hand. Tevens is sprake van een infrastructuur boven en onder het vloedpeil, toeristen en bewoners kunnen altijd het hoge water ontvluchten. Desnoods via looproutes over de daken.

Wat eveneens indruk maakt is de wijze waarop overheid en markt elkaar aanvullen. Alle gronden grenzend aan de rivier zijn overheidseigendom. Zij kan dus eisen stellen aan de uitgifte van ontwikkelplots. Daar toonde ze zich in Hamburg een meester in. Het projectbureau Hafencity startte met verleidelijke proposities waaraan slechts duurzaamheidseisen werden gesteld. Later voerde zij het eisenpakket op. Zo moet 1/3e bestaan uit sociale huur en 1/3e tenminste tijdelijk bestaan uit een soort van middenhuur. En krijgen 'Baugenossenchaften' (een soort van coöperaties), de kans om voor hun leden te ontwikkelen, als ze eveneens zorgen voor een lage parkeerdruk. De ‘markt’ grijpt kansen gretig aan, wellicht door het perspectief dat delen van de verhuurde woningen later verkocht mogen worden.

En zo ontstaat een aangename en dynamische wijk. Een ‘stedenbouwkundig’ paradijs zo bevestigde één van onze gidsen onze opmerking. “We voorkomen dat hier lege winkelstraten ontstaan; wonen, winkelen en werken zijn in balans”. En dus bemoeit het projectbureau zich met de placering van winkels. In voorkomende gevallen betaalt de bakker (even) een lagere huur om te kunnen opstarten. De ‘Elbphilharmonie’ torent als massief modern monument over haven en city. Op een bestaande loods bedacht de architect een concertzaal. Het maakt de tongen los – vind ik dit nou mooi of niet? – en verwend de oren. Je kunt het noch als toerist noch als bewoner negeren.

Dé succesfactor? Ik denk de unieke ondernemende wisselwerking tussen overheid en markt. Een mogelijk makend en uitdagend projectbureau, dat snapt dat marktpartijen ook een businesscase nodig hebben.